Laatste dagen in Lhasa en Tibet

11/10

We hebben lang getwijfeld tussen een uitstap naar het Gandenklooster en het verder doorkruisen van Lhasa. De tweede optie heeft het gehaald. We hebben een beetje genoeg van de dala lama’s en pachen lama’s. Het klooster werd trouwens volledig vernield door de chinezen in de jaren zestig. De plaatselijke bevolking bouwde het klooster terug op en in de jaren tachtig waren ze er terug. Ze rukten alle foto’s van de huidige dalai lama van de muren en belegerden het klooster meerdere maanden. Monniken die trachtten te ontsnappen werden doodgeschoten.
Lhasa heeft nog veel te bieden. We bezochten het plein voor het Potala paleis. Het is een kopie van het Tian’anmen plein. Om er op te komen moeten we weer door een checkpoint, net zoals in een luchthaven. Fototoestel en rugzakjes door een scanner, wijzelf door een detector. Op het plein staan vier Chinese soldaten en drie toeristen (wij dus). Aan de overkant van de brede laan lopen de Tibetaanse pelgrims hun kora (soort kruisweg). Om dit plein aan te leggen moest een hele wijk van oude Tibetaanse huisjes worden afgebroken.
We dompelden ons onder in de massa bedevaarders en draaiden hier en daar ook aan de gebedsmolens.
‘Treur niet over alles wat verloren is gegaan, maar lach om de roltrap in de oude stad, walg van de
Dico’s (Amerikaanse fastfoodketen)’ heb ik ergens gelezen. En dat klopt!
We beschouwen het als een voorrecht om NU in Lhasa te zijn. Na de dood van de huidige dailai lama zal Lhasa Lhasa niet meer zijn, zal Tibet Tibet niet meer zijn.

De huizen van de Tibetanen hebben geen schoorstenen. In het beste geval verdwijnt de rook via een buis door het raam. En zelfs dat is niet overal het geval. Een van de gevolgen hiervan is dat kinderen slecht ziende of zelfs blind worden door te veel blootgesteld te zijn aan de rook.
In Lhasa is een schooltje waar zulke kinderen opgevangen worden. Wij hebben het schooltje gevonden na lang zoeken. Het schooltje werd gesticht door een Duitse die zelf ook blind is. Er zijn drie klassen: de kleintjes – deze leren voornamelijk zichzelf te behelpen: zich wassen, tafeldekken en afruimen; de tweede groep leert Tibetaans, Engels, Chinees en wiskunde – zij worden voorbereid op hogere studies in het gewone onderwijs; de derde groep leert praktische dingen zoals koken, tuinieren, weven en massage. Met dit laatste kunnen ze onmiddellijk terecht in de vele massagesalons in Lhasa. De kinderen verblijven 10 maanden op school zonder naar huis te gaan. December en januari hebben ze vakantie. De accommodatie is erg pover: één slaapzaal voor de jongens (bedden drie hoog) en één slaapzaal voor de meisjes, twee douches en een toilet.
De school leeft uitsluitend van donaties. De resterende balpennen hebben we achtergelaten voor de slechtzienden, de sleutelhangers in de vorm van België zijn voor de blinden.
Er is nood aan witte stokken en daar gaan we zeker naar op zoek bij onze thuiskomst.

12/10

Op een van de pleintjes aan het Potala paleis dansen de Tibetanen op volksmuziek. ’s Morgens en ’s avonds doen ze dat. Mooi om te zien, Linda probeert mee te dansen maar de bewegingen zijn te ingewikkeld.
We wandelen naar het zomerpaleis van de dalai lama. Het is omgeven door een groot park . Van hieruit is hij in maart 1959 kunnen ontsnappen, verkleed als gewone Tibetaan en met een pruik op.
Via de Tibetaanse hoogvlakte heeft hij dan India bereikt, waar hij nu nog altijd woont.
Het is zonnig, de bladeren vallen van de bomen. Ook hier is het herfst.
Deze middag bezoeken we een laatste klooster. Het leuke hieraan is dat in de tuin de monniken en hun leerlingen debatteren over filosofische en religieuze onderwerpen. Dit gaat gepaard met handgeklap en veel gebaren. Ze zijn in het rood gekleed maar één onderwerp zal zeker niet ter sprake komen: wie kan onze rode duivels verslaan in Brazilië? 
Vanavond pakken we in, want morgenvroeg (zondag) wacht ons een lange reis in de hemeltrein: twee dagen en één nacht. Maandagnamiddag komen we dan aan in Xian (het echte China).
De spoorweg verbindt Lhasa met Beijing en werd aangelegd in 2006.
Een paar cijfers:
- het spoor in Tibet is 1118 km lang, de totale lengte tot Beijing is om en bij de 4000 km
- de helft is gebouwd op permafrost (bevroren aarde)
- 70% ligt hoger dan 4500m
- kostenplaatje: 4 miljard Euro (dat is drie keer meer dan Beijing de afgelopen 50 jaar voor onderwijs en gezondheid voor Tibetanen heeft uitgegeven!)
- overheid rekent op 900000 toeristen per jaar (komen hier lang niet aan)
- belangrijker voor China is het vervoer van delfstoffen langs de spoorweg: men schat dat er al meer dan een miljoen ton koper en duizenden ton kobalt langs deze weg naar China zijn vervoerd.