Tingri in Tibet

04.10

05.15u ontbijt. Op de bovenste terrassen van het hotel staan een groot aantal Chinezen (of toch zoiets) met telelenzen van 30 cm om toch maar een glimp op te vangen van zonsopgang boven de Everest. Pech, weer niets.
Wij ontbijten op dat uur omdat ons een ritje van ongeveer 90 km te wachten staat over de ‘Friendship highway’.
Je denkt dat op dit uur van de dag nog niemand wakker is in de dorpen. Niet waar. Huisjes of wat hiervoor moet doorgaan worden schoongeveegd. Ergens maakt een vrouw gebruik van de stroomuitval om illegaal draden aan te sluiten op het net.
Busjes rijden op en aan om mensen naar de stad te brengen. Schoolkinderen staan al klaar in uniform om naar school te gaan.
We rijden voorbij een secundaire school. School? Speelplaat is een onbetegelde ruimte vol zwerfvuil.
Een aantal klaslokalen heeft geen glas in de ramen. In andere lokalen is er deels wel glas. Er staan tafels en stoelen en er hangt een bord. De lokalen zien er vies uit. Wandkaarten, computers of wat dan ook zijn er niet.
Highway? Het was eerder een Dakar-ralley niet door het zand maar wel in de modder, in beken, in modderstromen, over half weggezakte wegen. We halen geen 15 km/u. Naarmate we de grens naderen staan er lange rijen vrachtwagens.
In het grensdorpje heerst grote chaos. Alle verkeer staat stil.
Onze bus mag/kan de grens niet over. Er staan vrouwen klaar om onze bagage te voet tot op Tibetaans grondgebied te brengen. De formaliteiten in Nepal verlopen vlot. Een groot hoog ijzeren hek is dicht. Alleen voetgangers mogen door.
Maar dan …
Op ons paspoort werd in Kathmandu een nummer geplakt. Iedereen volgens nummer achter mekaar … eerste checkpoint op de brug. Een gewapende militair bekijkt je van kop tot teen, vergelijkt de foto met de persoon voor zich, controleert of Nepal een stempel heeft geplaatst. Een voor een mag je 20m verder. Bagage gaat door een scanner, dagrugzak en fototoestel eveneens. Checkpoint nummer twee. Opnieuw paspoortcontrole. Er wordt een kopie gemaakt. Weer verder… checkpoint drie: alle koffers openen, ook dagrugzak. In de dagrugzak zit bovenaan de Trotter van China. Er wordt in gebladerd, beambte kijkt in de richting van een andere … oké … ik mag hem houden. Checkpoint vier: bagage moet weer door de scanner en dan zijn we uiteindelijk in Tibet .
Nepalese vrouwtjes lopen op en aan met een doek op hun voorhoofd die de vracht op hun rug moet tillen. Ik telde bij eentje vier kartonnen dozen van elk 20 kg.
Vrachtwagens uit China worden aan Tibetaanse zijde gelost en de vrouwen brengen de vracht in delen over.
Tibet!
Wegen op de ‘Friendship highway’ zijn stukken beter. Er wordt ook hard aan gewerkt.
De auto’s en bussen zien er een stuk jonger en beter verzorgd uit dan in India en Nepal.
We verblijven in het eerste stadje na de grens.
05/10

Het was vandaag een regendag. Van de mooie landschappen hebben we niet veel gezien.
De afstand was niet groot, het hoogteverschil wel. We stegen van 2000m naar 3700m.
We hebben er voorlopig geen last van.
Onderweg hebben we een klein uur stilgestaan aan een checkpoint (het zoveelste). Een militair controleert één voor één de paspoorten, bekijkt je van kop tot teen en maakt een aantekening.
De gids moet dan naar een kantoortje waar al een lange rij staat te wachten. Niemand passeert het checkpoint zonder controle, ook de Tibetanen niet.
Het stadje waar we verblijven heeft niets te bieden. De stop dient alleen om te wennen aan de hoogte. Ons hotelletje, of wat hiervoor moet doorgaan, heeft niet het minste comfort. Meer details vertellen we wel wanneer we terug zijn.
Het stadje bestaat uit een hoofdweg waar honden en koeien vrij rondlopen. Zij eten het vuil dat de mensen weggooien. Op het einde van de dag komen vrouwen met bezems alles min of meer selectief oprapen. In de zijstraten en op onbebouwde percelen blijft alles liggen.
Het is koud en hier en daar zie je damp uit een pijp komen. Niet uit een schoorsteen, die zijn er niet.
Dan gebeurt het maar via een opening in het raam.
Wat wordt gestookt? Gedroogd koemest.

Een paar gegevens over Tibet
- Tibet is een autonome regio van de volksrepubliek China
- gemiddelde hoogte: 4000m
- bevolking: 2.640.000 inwoners
- bannelingen: 160.000
- gemiddeld inkomen: 1250 yang (€ 125/maand)
- school: verplicht vanaf 7 jaar (1ste taal: tibetaans, 2de taal: chinees)
- individueel reizen in Tibet is niet toegestaan

Geschiedenis van Tibet en de blijvende problemen met China zijn onmogelijk in een korte tekst samen te vatten. Feit is dat tot op de dag van vandaag vele tibetanen (bouddhistische monikken) naar heropvoedingskampen worden gestuurd en dat de lont in het kruitvat blijft.

06/10

Na een aantal dagen van regen (einde moesson) kan ik dit verslag schrijven in een heerlijk zonnetje.
Vorige nacht heeft het gesneeuwd en een groot stuk van de weg hebben we dan ook in de sneeuw gereden. De hoogste pas was 5.050m hoog. Het was er barkoud en de wind joeg hevig.
Een aantal mensen van de groep had zuurstof nodig.
We stopten in een dorp waar de geiten over de weg liepen. Op één twee drie staat een grote groep kinderen en hun ouders rond de bus.
Rugzakken gaan open koeken, snoepjes, ballonnetjes, balpennen, sleutelhangers worden uitgedeeld.
Foto’s maken en weer verder rijden … het leven van de arme tibetanen gaat gewoon verder.
Kunnen wij hiervan genieten Kristien? Neen, wij voelen ons ramptoeristen. Maar je kan het je niet voorstellen hoe erg het is, zonder er geweest te zijn. En zoals hier zijn er zoveel plaatsen op de wereld. Geld geven? Dit is geen oplossing.

Ons hotel ligt naast de ‘friendship highway’. Het is er niet druk. Af en toe passeert een vrachtwagen, een familie met paard en kar, soms met een motoculteur (ken geen Nederlands woord hiervoor).
Toyota’s highlander (dikke terreinwagens) zie je wel veel. Deze zijn niet van de plaatselijke bevolking!

Het regenseizoen is voorbij en de mensen lappen hun woningen op. Gevels worden ingesmeerd met een soort leem en daarna terug geverfd.
We wandelden door de hoofdstraat (ongeveer 600m). We telden 112 zwerfhonden! In de overdekte riolen langs de kant vonden we twee nesten met puppies.
Zwerfvuil is een probleem, zwerfhonden nog een veel groter. De Minaraad (milieu- en natuurraad) zou hier vaker moeten samenkomen dan in Landen .

Van hieruit heb je ook een zicht op de noordzijde van de Everest. Hij steekt kop en schouders uit boven de andere toppen.
07/10

Zon komt op boven en geeft de top van de Everest een oranje gloed.
Mountainbikers maken zich klaar om van hieruit naar het basiskamp van de Everest te fietsen. De voorbij dagen kon het niet vanwege de verse sneeuw.
Wij rijden verder over de highway. Er zijn een aantal zieken aan boord. Drie personen kregen vannacht zuurstof, drie anderen kregen een zuurstoffles mee op de kamer. Wij hebben geen last en Corinne gaf de Diamox aan een van de zieken.
We moeten twee passen over van meer dan 5000m. De panorama’s zijn adembenemend (letterlijk en figuurlijk). Ook hier komen we mountainbikers tegen.
Onderweg doorkruisen we tal van dorpjes. En overal krijg je hetzelfde beeld.
Zelfs op meer dan 4000m hoogte wordt gerst geoogst. Dit gebeurt manueel (zeis en sikkel), al zie je af en toe ook een bosmaaier.
Ganse families trappen in de modder, scheppen die op en maken er kleistenen van. Ze worden gedroogd in de zon.
Vandaag ook alweer vijf checkpoints. Op één hiervan moesten we de bus uit, op nummer staan en wachten … een half uur eer de ‘beambte’ alle papieren had ingevuld.
Net voor we onze bestemming bereikten stopte de bus. Hij moest een kwartier wachten omdat hij te vroeg was… op het papiertje van de chauffeur staat de tijd dat hij nodig is tussen verschillende checkpoints. Dit is een soort trajectcontrole.
De stad waar we nu verblijven Shigatse, is de tweede grootste stad van Tibet. Er wonen veel meer chinezen dan tibetanen.
Nog iets over het eten …
Geen van ons drieën heeft tot hiertoe vlees gegeten. Het vegetarisch eten van Inda, Nepal en Tibet verschilt niet zo veel van mekaar. In India had je wel veel meer curry’s.
De keuze in gerechten is wel beperkt. Maar wanneer we het vlees op straat zien hangen, is de zin in vlees eten snel over.
Ontbijt is overal zeer pover. Een paar sneetjes geroosterd toastbrood, een klein beetje ham, soms boter en altijd eieren (als je ze vraagt).
De tibetanen eten iets anders: een beetje water in een pot, daarin gerstemeel en daar maken ze een bolletje van (shampa).